İlişki Sorunlarına Gestalt Bakış Açısı: İlişkinizi Farklı Bir Yerden Görün
İlişki sorunları hemen hemen her ilişkide zaman zaman yaşanır. Ancak sorunlar sürekli hale gelmişse, artık onlara daha yakından bakma zamanı gelmiş olabilir. Bir sorunla karşılaşınca çoğunlukla hemen çözüm ararız, fakat asıl mesele bazen ilişki dinamiklerini tam olarak görememektir.
Gestalt yaklaşımı, ilişki sorunlarını hemen çözmeye çalışmak yerine, öncelikle onları doğru anlamaya davet eder.
Bu içerikte, tekrar eden çatışmaların altındaki örüntülere birlikte bakacak ve Gestalt terapinin farkındalık temelli yaklaşımıyla ilişkileri farklı bir bakış ile anlamaya çalışacağız.
İlişkilerde En Sık Görülen Sorunlar
İletişim kopuklukları, neredeyse her ilişkide rastlanan bir sorundur. Aynı evde yaşayan çiftler bile birbirlerini gerçekten duymadan günler geçirebilir. İncinmeler ve hayal kırıklıkları, zaman içinde birikerek uzaklaşmaya yol açar.
Bir başka sık karşılaşılan konuda, ilişkilerde güven problemidir. Eşin geç kalması, telefonla fazla ilgilenmesi veya sosyal medyada başkalarıyla etkileşimi hemen şüphe uyandırabilir. İlişkilerde güven eksikliği, çözülmediğinde kıskançlığa dönüşme eğilimindedir ve bu durum çiftler arasındaki duygusal bağı zayıflatan bir kısır döngü yaratır.
Maddi konulardaki anlaşmazlıklar, cinsel uyumsuzluklar, ailelerin müdahalesi ve hayat hedeflerindeki farklılıklar da ilişkileri zorlayan diğer yaygın sorunlardır.
Gestalt yaklaşımı, tüm bu ilişki sorunlarına daha bütünsel bakmamızı önerir.
Sorunların Altında Yatan Dinamikler
İletişim Sorunları – Gerçek Temas Eksikliği
İkili ilişkilerde iletişim bozukluğu neredeyse her çiftin yaşadığı bir zorluktur. “Beni anlamıyorsun” veya “Söylediğim bu değildi” cümleleri hemen her ilişkide tanıdıktır. İlişkilerde çoğu zaman aynı ortamda olsak bile gerçekten “temas” etmeyiz.
Dinleriz belki ama duymayız. Duyduğumuzda bazen farklı bir yerden anlarız. Dikkatimiz seçicidir – bazı şeyleri ön plana çıkarırken (figür) diğer şeyleri arka planda bırakırız (zemin).
Örneğin, partneriniz sizinle ilişki sorunlarınız hakkında konuşmak istediğinde, onun açık iletişim kurma ve ilişkiyi iyileştirme çabasını (zemin) atlayıp, sadece eleştirildiğiniz hissine veya suçlanma endişenize (figür) odaklanabilirsiniz.
Onun neyi ifade etmek istediğinden uzaklaşıp kendinizi haklı çıkarmaya çalışabilirsiniz. Bu seçici algı, gerçek teması ve derin bağlantıyı engeller.
Gestalt yaklaşımı, iletişimde tüm resmi görmeye odaklanır.
Bu şekil–zemin ayrımının ilişkilerde nasıl işlediğiyle ilgili daha fazlası için Bireysel Terapiye Gestalt Yaklaşımı yazımıza göz atabilirsiniz.
Partneri Değiştirme Çabası – Beklentiler ve Hayal Kırıklıkları
İlişkilerdeki en büyük tuzaklardan biri, partnerimizi ideal imajımıza göre şekillendirmeye çalışmaktır. “Keşke daha düzenli/romantik/ilgili olsa…”
Partnerimizi değiştirme isteği genellikle kendi geçmiş deneyimlerimizden ve henüz karşılanmamış ihtiyaçlarımızdan kaynaklanır. Hiçbir ilişkide tarafların bütün ihtiyaçları karşılanmaz.
Önemli olan nelerin eksik kaldığına takılmak yerine, ilişkide bize nelerin iyi geldiğini görmektir.
Eleştiri ve Savunma Döngüleri – İlişkideki Tamamlanmamış İşler
Eleştiri, savunma, karşı eleştiri ve yine savunma… Bu döngü hemen hemen her ilişkide karşımıza çıkar.
Gestalt perspektifinden bakıldığında, ilişkilerimizdeki tekrarlayan çatışma örüntüleri genellikle “tamamlanmamış işleri” yansıtır.
Çoğu zaman bugün konuştuğumuzu düşündüğümüz konu, aslında ilişki içinde daha önce çözüme kavuşturulmamış meselelerin tekrar ortaya çıkmasıdır.
Bu tamamlanmamış işler, farkında olmadan mevcut ilişki dinamiklerinizi etkiler. Bir önceki tartışmanın sonuca bağlanmamış duyguları, bugünkü basit bir konuşmayı bile gerginleştirebilir.
Gestalt yaklaşımı, bu döngüleri fark etmenin yanı sıra, “şimdi ve burada” ilkesiyle gerçekten mevcut an’a odaklanmayı sağlar.
Bir davranış sizi tetiklediğinde, “Bu tepkim gerçekten şu anki duruma mı ait, yoksa ilişkimizde daha önce tamamlanmamış bir mesele mi?” diye sorabilirsiniz.
Bu farkındalık, geçmiş tartışmaların gölgesinden çıkıp şimdiki anı daha berrak görmenizi sağlar.
Gestalt ile 3 Pratik Çalışma
Sorumluluk Pratiği: “Sen” Yerine “Ben” Demek
Gestalt bakışı kişinin duygularını sahiplenmesini teşvik eder. “Sen beni umursamıyorsun” yerine “Senden uzun süre haber alamadığımda önemsenmediğim hissine kapılıyorum” demek, suçlamadan ne hissettiğimizi anlatmayı sağlar.
Bu da ilişkilerde suçlanmış hissetmek yerine karşı tarafın duygularını anlamaya yardımcı olur.
Bu hafta boyunca bir deney yapın:
Her “sen” başlangıçlı cümlenizi “ben” ile başlayan bir cümleye çevirin.
“Sen geç kaldın” yerine “Beklemek beni endişelendirdi” deyin.
Bu küçük değişim, iletişiminizde büyük fark yaratabilir.
Boş Sandalyeyi İlişkide Kullanmak: İlişkiyi Bir “Varlık” Olarak Görmek
İlişkilerde çoğu zaman “ben” ve “sen” arasında sıkışırız. Oysa her ilişki, iki kişinin birlikte yarattıkları, kendine özgü dinamikleri ve kimliği olan ayrı bir “varlık” gibidir.
Bir ilişki yalnızca iki kişinin toplamı değil; aradaki temas, paylaşım ve büyümedir. Ve tıpkı bir canlı gibi, onun da ihtiyaç duyduğu şeyler vardır: güven, saygı, eğlence, ortak büyüme gibi
Gestalt yaklaşımında kullanılan boş sandalye tekniği, bu farkındalığı güçlendirmek için etkili bir araçtır.
Karşınıza bir sandalye koyun ve orada ilişkinizin oturduğunu hayal edin. Ona sorun:
“Sen nasılsın?”
“Neye ihtiyacın var?”
Bu egzersiz, bireysel ihtiyaçlarınızın ötesine geçerek ilişkinin kendine ait ihtiyaçlarını fark etmenizi sağlar.
Bu uygulama, geçmişten getirdiğiniz yüklerin ya da geleceğe dair beklentilerin içinde kaybolmak yerine, ilişkinizi “şu an”da duymayı kolaylaştırır.
Şimdi ve Burada Pratiği: Geçmişten Şimdiye Dönmek
Geçmişin kırgınlıkları ya da geleceğe dair kaygılar, çoğu zaman bugünkü iletişimi gölgede bırakır. Gestalt’ın merkezindeki “şimdi ve burada” ilkesi, bu dağılmayı fark etmek ve ilişkiyi o anki haliyle duymak için güçlü bir çağrıdır.
Günde sadece 5 dakika ayırarak, partnerinizle “sadece şimdi”de kalmayı deneyin.
Birbirinize bakarak konuşun ve “Şu anda…” ile başlayan cümleler kurun.
Geçmişi suçlamadan, geleceği kurmadan, sadece o anda ne hissettiğinizi paylaşın.
Bu küçük ama derin pratik, ilişkinize taze bir nefes getirebilir.
Empatia Terapi ile İlişkinize Farklı Bir Bakış Açın
İlişkinizde yaşadığınız tekrarları fark ettiyseniz ve artık yeni bir pencere açmak istiyorsanız, Gestalt temelli çift terapisi size bu alanda güçlü araçlar sunabilir. Gestalt Terapisi sayfamızda bu yaklaşımı daha yakından tanıyabilirsiniz.
Evliliğe hazırlık sürecindeyseniz, Evlilik Öncesi Danışmanlık yazımız bu yolculukta size eşlik edebilir.
Unutmayın, ilişkinizi farklı bir yerden görmek, tekrarlayan ilişki sorunlarını çözmenin ve dönüşümün ilk adımıdır.
Diğer Yazılarımız
